Help us in our pursuit for high-quality journalism!
Our commitment to uncovering requires your backing. Support our fearless investigative reporting, in-depth analyses and community voices. Donate now to strengthen the editorial independence and provide open access content to all.
Support Keraleeyam Choose your preference
₹1000/Year
₹2000/2 Years
₹500Students/Year
A contribution of any size
സൈന്യത്തെ ബഹുമാനത്തിന്റെയും ദേശസ്നേഹത്തിന്റെയും ത്യാഗത്തിന്റെയും പ്രതീകമായി ആഘോഷിക്കുന്ന ഒരു രാജ്യത്ത്, സൈനികരുടെ പ്രവർത്തനങ്ങളെ ചോദ്യം ചെയ്യുന്നത് മതനിന്ദ പോലെ തോന്നാം. സൈന്യം ഏതാണ്ട് വിശുദ്ധമായ ഒരു സ്ഥാനം കൈവശം വയ്ക്കുകയും, ദേശീയ അഭിമാനത്തിന്റെയും സുരക്ഷയുടെയും കോട്ടയായി ഉയർത്തിക്കാട്ടപ്പെടുകയും ചെയ്യുന്ന ഇന്ത്യയിൽ ഈ വികാരം കൂടുതൽ ശക്തമായിട്ടുണ്ട്. എന്നാൽ, എസ്സാർ ബത്തൂൽ, ഇഫ്റ ബട്ട്, മുനാസ റഷീദ്, നതാഷ റാതർ, സംറീന മുഷ്താഖ് എന്നിവർ രചിച്ച Do you remember Kunan-Poshpora? പോലുള്ള പുസ്തകങ്ങൾ, എത്ര ബഹുമാനിക്കപ്പെട്ടതാണെങ്കിലും ഏതൊരു സ്ഥാപനത്തെയും വിമർശനത്തിനതീതമായി കരുതുന്നതിന്റെ അപകടങ്ങളെക്കുറിച്ച് നമ്മെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു.
കശ്മീരിലെ കുപ്വാര ജില്ലയിലെ കുനൻ, പോഷ്പോര എന്നീ ഇരട്ട ഗ്രാമങ്ങളിൽ 1991 ഫെബ്രുവരിയിൽ നടന്ന ഭീകര സംഭവങ്ങളിലേക്കാണ് ഈ പുസ്തകം ഊളിയിടുന്നത്. ഒരു സൈനിക തിരച്ചിൽ ഓപ്പറേഷനിടയിൽ ഇന്ത്യൻ സൈന്യത്തിന്റെ 4-ാം രാജപുതാന റൈഫിൾസിലെ യൂണിറ്റുകൾ ഡസൻ കണക്കിന് സ്ത്രീകളെ കൂട്ടബലാത്സംഗത്തിന് ഇരയാക്കിയതായി ആരോപിക്കപ്പെട്ടു. അതിജീവിച്ചവരുടെ മൊഴികൾ, ഹാജരാക്കിയ തെളിവുകൾ, വ്യാപകമായ പ്രതിഷേധം എന്നിവയുണ്ടായിട്ടും, സാമ്പ്രദായിക കാലതാമസങ്ങൾ, മൂടിവയ്ക്കലുകൾ, സായുധ സേന പ്രത്യേക അധികാര നിയമം (AFSPA) പ്രകാരം സായുധ സേനയ്ക്ക് നൽകിയിരിക്കുന്ന വ്യാപകമായ സ്വാതന്ത്ര്യം എന്നിവ കാരണം കേസ് ഇന്ത്യയുടെ കോടതികളിൽ കെട്ടിക്കിടക്കുകയാണ്.
കശ്മീർ, വടക്കുകിഴക്കൻ മേഖല തുടങ്ങിയ സംഘർഷ മേഖലകളിൽ ഇന്ത്യൻ സൈന്യത്തിന് AFSPA വ്യാപകമായ അധികാരങ്ങൾ നൽകുന്നു. വാറന്റില്ലാതെ വീടുകൾ പരിശോധിക്കാനും, വെറും സംശയത്തിന്റെ പേരിൽ വ്യക്തികളെ അറസ്റ്റ് ചെയ്യാനും, വിചാരണയുടെ ഭയമില്ലാതെ മാരകമായ ശക്തി ഉപയോഗിക്കാനും വരെ അധികാരമുണ്ട്. ഈ നിയമപരമായ പരിരക്ഷ സൈന്യത്തെ സാധാരണ നിയമത്തിന് പുറത്താക്കുന്നു. ഇത് ഉത്തരവാദിത്തം ഒരു പിന്തുടർ ചിന്തയായി മാറുന്ന ഒരു അന്തരീക്ഷം സൃഷ്ടിക്കുന്നു.
കുനൻ, പോഷ്പോര കേസിൽ AFSPA ഒരു ഇരുവായ്ത്തലയുള്ള വാളായി പ്രവർത്തിച്ചു. ഇത് സൈന്യത്തിന് നിയന്ത്രണമില്ലാത്ത അധികാരം നൽകിയതോടൊപ്പം, നടന്ന കുറ്റകൃത്യങ്ങളുടെ അന്വേഷണം തടസ്സപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തു. കൂട്ടബലാത്സംഗത്തിന് ഇരയായവരുടെ മൊഴികൾ കേവലം ‘ദുഷ്പ്രചരണങ്ങളായി’ തള്ളിക്കളയുകയും, സർക്കാർ ഉദ്യോഗസ്ഥരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ അവഗണിക്കുകയോ അവിശ്വസനീയമാക്കുകയോ ചെയ്തു. പ്രത്യേകിച്ച്, മാധ്യമപ്രവർത്തകൻ ബി.ജി വർഗീസ് നയിച്ച പ്രസ് കൗൺസിൽ ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ അന്വേഷണം ആരോപണങ്ങളെ ഒരു വ്യാജവാർത്തയായി കണ്ട് എന്ന് തള്ളിക്കളഞ്ഞു. ഈ നിഗമനം പിന്നീട് കേസ് അവസാനിപ്പിക്കാൻ ന്യായീകരണമായി ഉപയോഗിച്ചു.
ഇന്ത്യൻ സൈന്യത്തിന്റെ മഹത്വവൽക്കരണം ഈ പ്രശ്നത്തെ കൂടുതൽ സങ്കീർണ്ണമാക്കുന്നു. സൈന്യത്തെ ഒരു പീഠത്തിൽ പ്രതിഷ്ഠിക്കുന്നതിലൂടെ, വിമർശകരെ പലപ്പോഴും രാജ്യവിരുദ്ധർ എന്ന പേരിൽ നിശബ്ദരാക്കുന്നു. ഈ വാഗ്വാദം വിയോജിപ്പുകളെ അടിച്ചമർത്തുന്നതോടൊപ്പം സൈന്യത്തെ സൂക്ഷ്മ പരിശോധനയിൽ നിന്ന് സംരക്ഷിക്കുകയും, വ്യവസ്ഥാപിത ദുരുപയോഗങ്ങൾ തടസ്സമില്ലാതെ തുടരാൻ അനുവദിക്കുകയും ചെയ്യുന്നു. സ്ഥാപനങ്ങളെ വിമർശനത്തിനതീതമായി ഉയർത്തുമ്പോൾ, അവ ശിക്ഷയില്ലാതെ പ്രവർത്തിക്കാവുന്ന മനുഷ്യസ്പർശിതമല്ലാത്ത സ്ഥാപനങ്ങളായി മാറാൻ സാധ്യതയുണ്ട്. Do you remember Kunan-Poshpora? ഈ അപകടകരമായ ആഖ്യാനത്തെ വെല്ലുവിളിക്കുന്നു. അതിജീവിച്ചവരുടെ സാക്ഷ്യങ്ങൾ രേഖപ്പെടുത്തി, ഔദ്യോഗിക ആഖ്യാനങ്ങളിലെ മനഃപൂർവ്വമായ തേച്ചുമായ്ക്കലുകൾ തുറന്നുകാട്ടി, ഇരകൾ നേരിടുന്ന നിയമപരവും സാമൂഹികവുമായ തടസ്സങ്ങൾ എടുത്തുകാട്ടി, നീതിക്കും മനുഷ്യാവകാശങ്ങൾക്കും വേണ്ടി ഏതൊരു സ്ഥാപനത്തെയും ദൈവീകരിക്കുന്നതിന്റെ അപകടങ്ങൾ പുസ്തകത്തിന്റെ രചയിതാക്കൾ അടിവരയിടുന്നു. യഥാർത്ഥ ദേശസ്നേഹം അന്ധമായ കൂറല്ല, മറിച്ച് ഏറ്റവും ബഹുമാനിക്കപ്പെടുന്ന സ്ഥാപനങ്ങളെ പോലും ഉത്തരവാദിത്തപ്പെടുത്താനുള്ള ധൈര്യമാണെന്ന് അവർ വാദിക്കുന്നു.
കുനൻ, പോഷ്‌പോരയിലെ സംഭവങ്ങൾ ഒറ്റപ്പെട്ട സംഭവമല്ല. പുസ്തകം ചൂണ്ടിക്കാട്ടുന്നതുപോലെ, കശ്മീരിൽ ലൈംഗിക അതിക്രമം വ്യവസ്ഥാപിതമായ യുദ്ധായുധമായി പലപ്പോഴും പ്രതിഷേധിക്കുന്നവരെ ശിക്ഷിക്കാനും പ്രാദേശിക ജനതയുടെ മനോവീര്യം തകർക്കാനുമായി ഉപയോഗിച്ചിട്ടുണ്ട്. 1990-കളുടെ തുടക്കത്തിൽ കശ്മീരിൽ ഇന്ത്യൻ സുരക്ഷാ സേന നടത്തിയ 882 ബലാത്സംഗ കേസുകൾ ഐക്യരാഷ്ട്രസഭയുടെ റിപ്പോർട്ട് രേഖപ്പെടുത്തി. അതേസമയം 1989 മുതൽ കശ്മീരി സ്ത്രീകളിൽ ഏകദേശം 12 ശതമാനം പേർ ലൈംഗിക അതിക്രമം നേരിട്ടിട്ടുണ്ടെന്ന് 2005-ലെ മെഡിസിൻസ് സാൻസ് ഫ്രോണ്ടിയേഴ്സിന്റെ പഠനം കണ്ടെത്തി.
ഈ അക്രമരീതി കശ്മീരിൽ മാത്രം ഒതുങ്ങി നിൽക്കുന്നില്ല. AFSPA നിലവിലുള്ള മണിപ്പൂർ, ഛത്തീസ്ഗഢ് പോലുള്ള സംഘർഷ ബാധിത പ്രദേശങ്ങളിലും സമാന ആരോപണങ്ങൾ ഉയർന്നിട്ടുണ്ട്. സൈന്യത്തിന്റെ മഹത്വവൽക്കരണവും AFSPA പ്രകാരം അത് അനുഭവിക്കുന്ന പ്രതിരോധവും ഒരു അപകടകരമായ മുൻകീഴ്വഴക്കം സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നു, ഇവിടെ വ്യവസ്ഥാപിത ദുരുപയോഗങ്ങൾ അവഗണിക്കപ്പെടുക മാത്രമല്ല, സാധാരണമായും കരുതപ്പെടുന്നു.
അതിജീവിച്ചവരുടെ കഷ്ടപ്പാടുകളെ പിതൃമേധാവിത്തം എങ്ങനെ സങ്കീർണ്ണമാക്കുന്നുവെന്നും പുസ്തകം പരിശോധിക്കുന്നു. കുനൻ, പോഷ്‌പോരയിലെ സ്ത്രീകൾ സാമൂഹിക ബഹിഷ്കരണവും അപമാനവും നേരിട്ടു, പലർക്കും വിവാഹം കഴിക്കാനോ വിദ്യാഭ്യാസം തുടരാനോ കഴിഞ്ഞില്ല. അവരുടെ ദുരിതത്തെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള സംസ്ഥാനത്തിന്റെയും സമൂഹത്തിന്റെയും മൗനം, കുറ്റവാളികളെ നേരിടുന്നതിനു പകരം ഇരകളെ അപമാനിക്കാനുള്ള വിശാലമായ സാംസ്കാരിക പ്രവണതയെ പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്നു. പ്രതിഷേധം അടിച്ചമർത്താനും സ്വന്തം പ്രവർത്തനങ്ങളെ പരിശോധനയിൽ നിന്ന് സംരക്ഷിക്കാനും ഈ മൗനം ഭരണകൂടം ആയുധമാക്കി മാറ്റുന്നു. ഓർമ്മയെ പ്രതിരോധത്തിന്റെ ഒരു രൂപമായി മാറ്റിക്കൊണ്ട് ഇത്തരം അനീതികൾക്കെതിരെ ശബ്ദമുയർത്തുന്നതിന്റെ ശക്തി രചയിതാക്കൾ എടുത്തുകാട്ടുന്നു. കശ്മീരിലായാലും മറ്റെവിടെയായാലും ലൈംഗിക അതിക്രമത്തെ ചുറ്റിപ്പറ്റിയുള്ള മൗനം തകർക്കുക എന്നത് പിതൃമേധാവിത്തവും ഭരണകൂടനിയമാതീതതയും ഇല്ലാതാക്കുന്നതിലേക്കുള്ള ആവശ്യമായ ചുവടുവയ്പ്പാണെന്ന് അവർ വാദിക്കുന്നു.
ഇന്ത്യൻ സൈന്യത്തിന്റെ വിമർശകരെ പലപ്പോഴും ദേശീയ സുരക്ഷ തകർക്കുന്നുവെന്നോ സൈനികരുടെ മനോവീര്യം കുറയ്ക്കുന്നുവെന്നോ കുറ്റപ്പെടുത്താറുണ്ട്. എന്നാൽ, ‘Do you remember Kunan-Poshpora?’യുടെ രചയിതാക്കൾ ഈ ദ്വിമുഖ സമീപനത്തെ നിരാകരിക്കുന്നു. സൈന്യത്തെ അതിന്റെ പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് ഉത്തരവാദിയാക്കുന്നത് ദേശീയ സുരക്ഷയ്ക്കുള്ള അതിന്റെ നിയമപരമായ സംഭാവനകളെ കുറച്ചുകാണിക്കുന്നില്ല; മറിച്ച്, സത്യസന്ധതയും നിയമവാഴ്ചയും ആവശ്യപ്പെടുന്നതിലൂടെ സ്ഥാപനത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തുകയാണ് ചെയ്യുന്നത്. സൈന്യത്തെ വിമർശനത്തിനതീതമാക്കുന്നത് ജനാധിപത്യപരമായ ഉത്തരവാദിത്തം ക്ഷയിപ്പിക്കുന്നതോടൊപ്പം അത് സംരക്ഷിക്കാൻ ഉദ്ദേശിച്ചിരിക്കുന്ന തത്വങ്ങളെത്തന്നെ തകർക്കുന്നു. എത്ര ശക്തമായ സ്ഥാപനമായാലും നിയമത്തിന് മുകളിൽ പ്രവർത്തിക്കാൻ അനുവദിക്കാതിരിക്കുന്നതിലാണ് യഥാർത്ഥ ദേശസ്നേഹം.
സൈന്യത്തിന്റെ പ്രതിഷ്ഠ സംരക്ഷിക്കാൻ സർക്കാർ സംവിധാനം എത്രത്തോളം പോകുമെന്നതിന്റെ ഉദാഹരണമാണ് കുനൻ, പോഷ്പോര കേസ്. കുപ്വാരയുടെ അന്നത്തെ ഡെപ്യൂട്ടി കമ്മീഷണർ എസ്.എം യാസിൻ പോലുള്ള വിസിൽ ബ്ലോവർമാരുടെ റിപ്പോർട്ടുകൾ അവഗണിക്കപ്പെട്ടു. അതിജീവിച്ചവരുടെ ആരോപണങ്ങളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്ന വൈദ്യ-നിയമപരമായ തെളിവുകൾ അടിച്ചമർത്തപ്പെട്ടു. നിയമസാധുതയില്ലാത്ത അനൗദ്യോഗിക രേഖയായ വർഗീസ് റിപ്പോർട്ട് അതിജീവിച്ചവരെ അവിശ്വസനീയരാക്കാനും കുറ്റവാളികളെ സംരക്ഷിക്കാനുമുള്ള ഉപകരണമായി മാറി. ഈ മൂടിവയ്ക്കൽ സംസ്കാരം വ്യക്തിഗത കേസുകൾക്കപ്പുറത്തേക്ക് വ്യാപിക്കുന്നു. ആരോപണങ്ങളെ പ്രചരണമോ കെട്ടുകഥകളോ ആയി തള്ളിക്കളയുന്നതിലൂടെ, ഭരണകൂടം യഥാർത്ഥ പരാതികളെ അസാധുവാക്കുകയും, അക്രമത്തിന്റെയും നിയമാതീതതയുടെയും ചക്രം തുടരുകയും ചെയ്യുന്നു. ഈ സമീപനം ഇരകൾക്ക് നീതി നിഷേധിക്കുക മാത്രമല്ല, ഇന്ത്യയുടെ ജനാധിപത്യ മൂല്യങ്ങളെയും തകർക്കുന്നുവെന്ന് പുസ്തകം വാദിക്കുന്നു.
പുസ്തകത്തിലെ ഏറ്റവും ശക്തമായ പ്രമേയങ്ങളിലൊന്ന് ‘പ്രതിരോധമായി ഓർമ്മ’ എന്ന ആശയമാണ്. പത്ത് വർഷങ്ങളായി, കുനൻ – പോഷ്‌പോരയിലെ അതിജീവിച്ചവർ ആ രാത്രിയുടെ ആഘാതവുമായി ജീവിക്കുന്നു. ഭരണകൂടത്തിന്റെ നിസ്സംഗതയും സമൂഹം അടിച്ചേൽപ്പിച്ച കളങ്കവും അതിനെ കൂടുതൽ സങ്കീർണ്ണമാക്കുന്നു. എന്നിട്ടും, സംസാരിച്ചുകൊണ്ടും നീതിക്കായി പോരാടിക്കൊണ്ടും, അതിജീവിതകൾ തങ്ങളുടെ പ്രാതിനിധ്യം വീണ്ടെടുത്തിരിക്കുന്നു. ഈ ക്രൂരതകളെ പൊതുബോധത്തിൽ നിന്ന് മായ്ച്ചുകളയാനുള്ള ഭരണകൂടത്തിന്റെ ശ്രമങ്ങളെ ഓർമ്മിക്കുന്ന പ്രവൃത്തി എങ്ങനെ വെല്ലുവിളിക്കുന്നുവെന്ന് രചയിതാക്കൾ എടുത്തുകാട്ടുന്നു. അടിച്ചമർത്തലിനെ ചെറുക്കാനും, ഉത്തരവാദിത്തം ആവശ്യപ്പെടാനും, ഈ കഥകൾ മറക്കപ്പെടാതിരിക്കാനും ഓർമ്മ ഒരു ഉപകരണമായി മാറുന്നു.
ഇന്ത്യൻ സൈന്യത്തിന്റെ തുടർച്ചയായ മഹത്വവൽക്കരണം, അതിന്റെ ദുരുപയോഗങ്ങളുടെ ഇരകൾക്ക് മാത്രമല്ല, ഇന്ത്യയുടെ ജനാധിപത്യ മൂല്യങ്ങൾക്കും ഏറെ പ്രതിസന്ധികൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നുണ്ട്. AFSPA പോലുള്ള നിയമങ്ങൾ റദ്ദാക്കുക, ദുർനടപ്പ് ആരോപണങ്ങളിൽ സ്വതന്ത്ര അന്വേഷണം ഉറപ്പാക്കുക, വിമർശനത്തെ രാജ്യദ്രോഹമായി കാണാത്ത ഒരു സംസ്കാരം വളർത്തിയെടുക്കുക എന്നിവ നീതിയിലേക്കും ഉത്തരവാദിത്തത്തിലേക്കുമുള്ള അത്യാവശ്യ ചുവടുവയ്പുകളാണ്. സംഘർഷ മേഖലകളിൽ സ്ത്രീവാദ വീക്ഷണങ്ങളുടെ പ്രാധാന്യവും പുസ്തകം എടുത്തുകാട്ടുന്നു. അതിജീവിച്ചവരും പ്രവർത്തകരുമായ സ്ത്രീകളുടെ ശബ്ദങ്ങൾക്ക് പ്രാധാന്യം നൽകുന്നതിലൂടെ, സ്ത്രീകളുടെ അനുഭവങ്ങളെ അവഗണിക്കുന്ന പിതൃമേധാവിത്വ ആഖ്യാനങ്ങളെ വെല്ലുവിളിക്കുകയും നീതിക്കും പ്രായശ്ചിത്തത്തിനുമായി ലിംഗസംവേദനാത്മക സമീപനങ്ങളുടെ ആവശ്യകത ഊന്നിപ്പറയുകയും ചെയ്യുന്നു.
നിയന്ത്രണമില്ലാത്ത അധികാരത്തിന്റെ അപകടങ്ങളെക്കുറിച്ചും അധികാരത്തോട് സത്യം പറയുന്നതിന്റെ പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ചും ‘Do you remember Kunan-Poshpora?’ ഒരു ഹൃദയസ്പർശിയായ ഓർമ്മപ്പെടുത്തലായി വർത്തിക്കുന്നു. ഇത് സൈന്യവിരുദ്ധ പുസ്തകമല്ല; ഇത് നിയമാതീതതയ്ക്കെതിരായ പുസ്തകമാണ്. ദേശീയതയുടെ ബലിപീഠത്തിൽ നീതി ബലികഴിക്കപ്പെടാത്തതും, വിമർശിക്കാനുള്ള ധൈര്യം ദേശസ്നേഹത്തിന്റെ പ്രവൃത്തിയായി കാണപ്പെടുന്നതുമായ ഇന്ത്യയുടെ കാഴ്ചപ്പാടിനായി ഇത് ആഹ്വാനം ചെയ്യുന്നു. ക്രൂരതകൾ സംഭവിക്കാൻ അനുവദിക്കുന്ന വ്യവസ്ഥാപരമായ പരാജയങ്ങളെ അഭിസംബോധന ചെയ്യുന്നതിലൂടെ, തങ്ങൾ ബഹുമാനിക്കുന്ന സ്ഥാപനങ്ങളെക്കുറിച്ചുള്ള അസുഖകരമായ സത്യങ്ങൾ നേരിടാൻ പുസ്തകം വായനക്കാരെ വെല്ലുവിളിക്കുന്നു. സൈന്യം പോലും നിയമത്തിന് മുകളിലല്ലെന്ന് ഉറപ്പാക്കാനുള്ള ആഹ്വാനമാണിത്. നീതി, ഉത്തരവാദിത്തം, മനുഷ്യ അന്തസ്സ് എന്നീ മൂല്യങ്ങൾ ഉയർത്തിപ്പിടിക്കുന്നതിലാണ് സത്യസന്ധമായ ദേശീയതാബോധം കുടികൊള്ളുന്നതെന്ന് ഈ പുസ്തകം അടിവരയിടുന്നു.
(സ്വതന്ത്രമാധ്യമപ്രവർത്തകൻ, ഗവേഷകൻ)
